De Betyáren waren een soort voortvluchtigen van het 18-19e eeuwse Hongarije. Het Hongaarse platteland was ten tijde van de Turkse overheersing in meerdere of mindere mate ontvolkt geraakt. In 1690 verjoegen de Oostenrijkse Habsburgers de Turken en werden zij de nieuwe overheersers.

Na het vertrek van de Turken kwam het land in bezit van grootgrondbezitters, die grote stukken land onbewerkt lieten. Boeren uit omringende landen en streken vestigden zich in die gebieden, verbouwden gewassen voor hun gezinnen en werden daarnaast gedwongen tot allerlei onbetaalde diensten.

Wanneer de oogsten goed waren moesten ze grote delen afstaan aan diverse belastinggaarders. De enige die zich aan het belastingsstelsel konden onttrekken, waren degenen die huis en haard in de steek lieten en een zwervend bestaan leidden. De vrijheidslievende burgers, meestal boeren en paardenfokkers en werden door de Habsburgers gezien als misdadigers en zwaar gestraft als ze gepakt werden. Deserteurs kregen zes jaar dienstplicht extra, en bij een tweede maal werd de dienstplicht permanent.

Omdat de lokale bevolking de Habsburgers zagen als slechts een andere overheerser werd de weigering van deze vluchtelingen (betyaren) gezien als daad van rebellie en de betyáren (struikrovers) als nationale helden. 'Echte rovers' werden wel degelijk gestraft voor hun wandaden, maar de betyaren hadden de sympatie van hun dorp en werden door de lokale bevolking geholpen. De bevolking had bewondering voor de moed van de betyáren en wanneer deze kans gezien hadden om een rijke koopman of een landheer te beroven, was dit aanleiding tot leedvermaak en sterke verhalen. Mythen en Legenden over de betyáren waren één manier om het ongenoegen van de arme boeren naar buiten te brengen en al doende groeiden de betyáren uit tot onkwetsbare helden die van de rijken stalen om de armen te helpen.

Een bekende roverhoofdman was Rózsa Sándor (1813-1878). Hoewel de meeste betyárenbendes kleine groepjes waren heeft Rózsa kans gezien om een klein betyárenleger op de been te brengen. Op voorwaarde dat Rózsa zich met zijn betyárenleger in zou spannen voor de zelfstandigheid van Hongarije kreeg Sándor in 1848 amnestie, op voordracht van Kossuth Lájosz -leider van de Hongaarse revolutie. Na de nederlaag in 1849 steeg het aantal zwervende vrijbuiters, doordat de ex-soldaten van de revolutie voor een zwervend bestaan kozen en de jongens die voor het leger van de Habsburgers werden gerecruteerd massaal deserteerden. Wie over eigen huis of grond beschikte werd officieel vrijgesteld, maar voor de overige jongemannen duurde de verplichtte dienst tien jaar.

Pas in 1857 werd Rósza Sándor gevangengenomen, maar in tegenstelling tot andere leiders van de revolutie, niet ter dood veroordeeld maar ondergebracht de vesting Kufstein (Tirol) die van 1830-1850 dienst deed als gevangenis. In die tijd groeide zijn populariteit en werd het mode om een herdersjas te dragen, zoals verondersteld werd dat die van Rózsa Sándor er ook uit heeft gezien. Veel betyáren hadden namelijk het uiterlijk van een herder aangenomen, om zo te mixen met de zwervende bevolking op het platteland.

In 1867 werd de Beierse Frans Jozef (van de bekende SiSi) gekroond tot koning van Hongarije. Hij besloot Rósza Sándor vrij te laten, wat het begin van het einde werd voor de betyáren, die hierdoor het aureool van vrijheidsstrijder verloren. Uiteraard duurde het niet lang voordat de roverhoofdman weer een bende gevormd had, ditmaal met postkoetsen en treinen als mikpunt. Rósza Sándor werd weerd het middelpunt van sterke verhalen en legenden. In 1872 is hij wederom gevangengezet tot zijn overlijden in 1878.

De betyáren waren meesters in de paardrijkunst. Omdat ze constant met hun paarden op de vlucht waren, was het immers van levensbelang dat ze met hun paarden een totale eenheid vormden. Tijdens een folkloristische paardenshow herleeft een stukje van het verleden en wordt gedemonstreerd hoe men destijds met zijn paard om placht te gaan.